Αλλ' ας ίδωμεν τώρα ποίαι υπήρξαν αι συνέπειαι της ακολουθηθείσης εν τέλει υπό της Ελλάδος πολεμικής πολιτικής.
Ως γνωστόν, εάν η αντίστασις του Βασιλέως Κωνσταντίνου κατώρθωσε να επιβραδύνη την είσοδον της Ελλάδος εις πόλεμον κατά δύο έτη, δεν ίσχυσε δια να την ματαιώση. Η Ελλάς από του 1917 ευρέθη εμπόλεμος παρά το πλευρόν της Τριπλής Συνεννοήσεως.
Ποίαι υπήρξαν αι συνέπειαι τούτου;
Δεν είχε καν αποφασίσει η Ελλάς εάν θα μετείχεν ή όχι της εκστρατείας των Δαρδανελλίων και την 19ην Φεβρουαρίου επήρχετο δι΄ανταλλαγής επιστολών εν Πετρουπόλει συμφωνία Μ.Βρεταννίας και Ρωσσίας, η οποία εξεχώρει εις την τελευταίαν αυτήν την Κωνσταντινούπολην , την ανατολικήν Θράκην μέχρι της γραμμής Αίνου-Μηδείας και περιοχήν εν Μ.Ασία από Σαγγαρίου μέχρι Νικομηδείας [1].
Δια τον λόγον τούτον η Ρωσσία ηρνείτο τότε την προσφερομένην βοήθειαν της Ελλάδος εις την εκστρατείαν των Δαρδανελλίων [2].Ο Ρώσσος εν Αθήναις Πρεσβευτής ετηλεγράφει εις την κυβέρνησιν του, την 22αν Φεβρουαρίου ότι η Αγγλία ώθει την Ελλάδα προς συμμετοχήν εις τον πόλεμον , δια να την έχη του λοιπού υποχείριον και να κλείση την έξοδον της Ρωσσίας εις το Αιγαίον , αφ ου άπαξ ηναγκάσθη να παραδώση τα Στενά εις την Ρωσσίαν [3] .
Τρεις μόνον μήνας βραδύτερον , την 26ην Απριλίου 1915 , υπεγράφετο η συνθήκη του Λονδίνου μετά της Ιταλίας, διά της οποίας καθ ην ώραν συνεχίζοντο αι μετά της Ελλάδος διαπραγματεύσεις παρεχωρούντο εις αυτήν , μεταξύ άλλων , η Βόρειος Ήπειρος, τα Δωδεκάνησα και ολόκληρος η περιοχή Ατταλείας εν Μ.Ασία.
Εν τω μεταξύ εξέσπα, εξ αφορμής της εκστρατείας των Δαρδανελλίων (Φεβρουάριος 1915) και της παρεμβάσεως της Βουλγαρίας εις τον πόλεμον (Σεπτέμβριος 1915) η μεγάλη ρήξις Βασιλέως -Βενιζέλου. Συμμαχικός στρατός απεβιβάζετο εις Θεσσαλονίκην τον Οκτώβριον 1915. Ο Βασιλεύς απεγνωσμένως προσπαθεί να κρατήση την Ελλάδα εις την ουδετερότητα και αναγκάζεται εν τέλει να εγκαταλίπη την χώραν (Ιούνιος 1917). Η αντίδρασις του κόμματος των Φιλελευθέρων και των Δυνάμεων της Συνεννοήσεως από του Φεβρουαρίου 1915 εξουδετέρωσεν εν τέλει τας προσπαθείας του δι' ό και ο Φεβρουάριος 1915 αποτελεί την αποφασιστικήν καμπήν της ελληνικής ιστορίας κατά τα έτη εκείνα.
Τον Απρίλιον του 1917 επήρχετο η είσοδος των Ηνωμένων Πολιτειών εις τον πόλεμον.Την 8ην Ιανουαρίου 1918 ο Πρόεδρος Ουίλσων εξήγγελλε τα "δεκατέσσαρα σημεία του".Μία όλως νέα κατάστασις εδημιουργείτο ούτω, διότι τα δεκατέσσαρα ταύτα σημεία επρόκειτο να αποτελέσουν το διπλωματικόν πλαίσιον της ειρήνης.Το υπ ' αριθ.1 σημείον έλεγε, μεταξύ άλλων , ως προς τα βαλκανικά σύνορα ότι θα εκανονίζοντο "φιλικώς" μεταξύ των "διαφόρων βαλκανικών κρατών". Το υπ' αριθμόν 12 σημείον , αφ΄ετέρου, έθετεν ως βάσιν της μελλούσης ειρήνης την διατήρησιν της εδαφικής ακεραιότητος της οθωμανικής αυτοκρατορίας με ταυτόχρονον εγγύησιν των αλλοεθνών μειονοτήτων.Η πραγματοποίησις του εθνικού μας προγράμματος αντιμετώπιζεν αιφνιδίως ένα τεράστιον ογκόλιθον , δεδομένης της αποφασιστικής δια τους συμμάχους σημασίας ήν ενείχεν η αμερικανική παρέμβασις κατά την κρισιμωτέραν στιγμήν του πολέμου.
Ο Βενιζέλος αρχίζει να ανησυχή τοσούτω μάλλον καθ΄όσον απέναντι της Ελλάδος οι Σύμμαχοι ηρνούντο οιανδήποτε υπόσχεσιν και , ακόμη περισσότερον , έδιδον την βοήθειαν με το σταγονόμετρον. "Το αγγλικόν θησαυροφυλάκιον -γράφει ο Driault [4] -απδίδει λογαριασμούς μπακάλικους".Την 25ην Σ/βρίου 1917 ο Λόϋδ Τζώρτζ ομιλεί εις την Βουλήν των Κοινοτήτων δια τους σκοπούς του πολέμου και ουδέ λέξιν αναφέρει περί Ελλάδος. Άλλαι μυστικαί μηχανορραφίαι διεξάγονται προς την πλευράν της Βουλγαρίας άς είδομεν ανωτέρω.
Αλλ' έρχεται το τέλος του πολέμου απότομον και θριαμβευτικόν δια να θέση τέρμα εις αυτάς τας μηχανορραφίας ... δια να ανοίξη όμως τον δρόμον εις νέας.
Η ανακωχή του Μούδρου με την Τουρκίαν γίνεται ερήμην της Ελλάδος [5] .Έδιδεν εις τους μεγάλους συμμάχους παν ό,τι επεζήτουν (τα φρούρια των Δαρδανελλίων , την Αραβίαν, Συρίαν, Μεσοποταμίαν, Κυρηναϊκήν , το Βατούμ και το Βακού) και άφινε την Ελλάδα έκθετον απέναντι της Τουρκίας. Οι Σύμμαχοι δεν είχον πλέον να κάμουν τίποτε δια να ικανοποιήσουν τας βλέψεις των ' η Ελλάς τα πάντα.
Οι Άγγλοι αρχίζουν μυστικώς χωριστάς διαπραγματεύσεις εν Κωνσταντινουπόλει με την σουλτανικήν κυβέρνησιν διά την εξασφάλισιν παραχωρήσεων οικονομικών εν Τουρκία' οι δε Γάλλοι πληροφορηθέντες τούτο ήρχισαν και αυτοί διαπραγματεύσεις εν Σιβά μετά του Κεμάλ , τον Δεκέμβριον του 1919 δια του εν Συρία αρμοστού Picot . Εν τοσούτω ο Κεμάλ ενισχυθείς από την σαφώς φιλοτουρκικήν στάσιν της γαλλικής αρμοστείας Κωνσταντινουπόλεως επιτίθεται κατά του γαλλικού στρατού Κιλικίας και τον αναγκάζει εις σύναψιν ανακωχής την 30ην Μαϊου 1920, κατόπιν της οποίας αρχίζει η εκκένωσις αυτής.
Οι Σύμμαχοι θέσαντες χείρα αμέσως εις το τέλος του πολέμου εφ΄όλων των σημείων της οθωμανικής Αυτοκρατορίας εφ ων είχον διεκδικήσεις δεν είχον πλέον λόγον να ασχολούνται με τας διεκδικήσεις της Ελλάδος , ήτις άλλως τε εισελθούσα εις τον πόλεμον άνευ όρων δεν είχε καν νομικά δικαιώματα να προβάλη. " Υπό τας περιστάσεις ταύτας- γράφει επί του προκειμένου η επίσημος ιστορία του Γεν.Επιτελείου Στρατού αναφερομένη εις την στάσιν των Συμμάχων -αι σπουδαιότεραι διατάξεις της συνθήκης (του Μούδρου) εκείναι αίτινες ερρύθμιζον την αποστράτευσιν και τον αφοπλισμόν της Τουρκίας εφηρμόσθησαν ατελέστατα ή έμειναν ανεφάρμοστοι" [6]
Τον Οκτώβριον του 1918 ο Λόϋδ Τζώρτζ ευρισκόμενος εν Παρισίοις έλεγεν εις τον Έλληνα Πρέσβυν Ρωμάνον , ότι αι διαπραγματεύσεις του 1915 και 1916 αι αφορώσαιτην διανομήν του οθωμανικού κράτους έδει να τεθώσι κατά μέρος απέναντι της ανάγκης της οικονομικής κυριαρχίας της Μ.Βρεταννίας εν Τουρκία [7]. Ο Βενιζέλος του απήντησε τότε ότι θα ικανοποιείτο με την αυτονομίαν της Σμύρνης [8]. Σπεύδει όμως εις Παρισίους δια να ακούση από των χειλέων του Λόϋδ Τζώρτζ ότι ο διαμελισμός της Τουρκίας ήτο αδύνατος. Ο Ν.Πολίτης υπουργός των Εξωτερικών απαντά εξ Αθηνών ότι η κυβέρνησις οδυνηρώς εκπλαγείσα εφιστά την προσοχήν του επί του ολεθρίου αντικτύπου δια την θέσιν της κυβερνήσεως εν Ελλάδι, εάν δεν προσέκτα μέρος της Μικράς Ασίας.[9].
Αυτά είναι τα ωμά γεγονότα ως διεδέχθησαν άλληλα από της εισόδου της Ελλάδος εις τον πόλεμον μέχρι του τερματισμού αυτού. Αλλ' ο Βενιζέλος δεν απηλπίσθη. Με την δαιμονιώδη πίστιν εις το έργον του και την εκπληκτικήν πειστικότητα ήτις τον εχαρακτήριζεν απεδύθη εις ένα τιτάνειον αγώνα, ολοκληρώσεως του εθνικού προγράμματος . Ακεί όπου είχε φθάσει δεν ήτο πλέον δυνατόν να σταματήση, Παρασύρας την χώραν του εις τον πόλεμον και αψηφίσας τόσους κινδύνους , δεν ήτο δυνατόν να μη επιμείνη δια την πλήρη δικαίωσίν της , τώρα όπου η νίκη είχε στεφανώσει τα όπλα των συμμάχων. Ουδείς θα του συνεχώρει μίαν φαλκίδευσιν των εθνικών ονείρων και όλη του η δραματική έως τότε προσπάθεια θα διεψεύδετο.Έπρεπε να προχωρήση πάση θυσία. Η απόβασις εν Μ. Ασία την οποία επωφεληθείς καταλλήλου στιγμής απέσπασε από τους συμμάχους υπήρξεν η λογική και πολιτική συνέπεια της όλης πολεμικής πολιτικής του ......
[1 ] Ρωσσικά διπλωματικά έγγραφα.
[2] Έθετε όρους προς τούτο οίτινες ήσαν απαράδεκτοι δια την Ελλάδα.Ήθελε δηλ. α) η Ελλάς να ζητήση μόνη της την συμμετοχήν της, β) να μη ελάμβανε μέρος εις επιχειρήσεις ούτε εις την ζώνην των στενών ούτε ειε νότιον Θράκην και γ) οπωσδήποτε ο ελλην.στρατός να μη εισήρχετο εις την Κωνσταντινούπολιν ( Sazonov προς Beckendorff 22 Φεβ. 1915 Τομ.ΙΙ 7 Νο 326.
[3] Demidov προς Sazonov.Τόμος 7 ΙΙ.Νο 132 22ας Φεβ.1915.
[4 Ε Driault et M.Lheritier:Histoire Diplomatique de la Grece. Τόμος 5ος σελ.324
[5] Ο Ι Μεταξάς εις το αρ.65ον της περιφήμου μετά του Ε Βενιζέλου αντιδικίας του του 1935 δια της "Καθημερινής" έγραψεν επί του προκειμένου ότι η πραγματοποίησις των μεγάλων αυτών σκοπών (εξασφαλίσεως των συμφερόντων των μεγάλων συμμάχων) δεν εξηρτάτο πλέον εκ της εκτελέσεως της συνθήκης των Σεβρών . Είχε συντελεσθή δύο σχεδόν έτη πρότερον .Διότι δια του πολέμου και δια της υποταγής της Τουρκίας εις τους όρους της ανακωχής του Μούδρου, η Γαλλία κατελάμβανε την Συρίαν και η Αγγλία την Μεσοποταμίαν και την Παλαιστίνην καθώς και τα κράτη της Αραβίας κ.λ. και δεν είχον πλέον ενδιαφέρον δια τας διεκδικήσεις των άλλων συμμάχων (Ιταλίας και Ελλάδος).
[6] Γενικόν Επιτελείον Στρατού : O Ελληνικός Στρατός εις την Σμύρνην σελ.26
[7] Τηλεγράφημα Ρωμάνου 27/7/ Οκτωβρίου 1918 υπ αρ.8830
[8] Οδηγίαι Βενιζέλου προς Πρεσβείαν Παρισίων 25ης Σεπτεμβρίου 1918.Τηλεγράφηαμ υπ αρ. 8830 και 8842.
[9] Τηλεγράφημα Πολίτη υπ΄αρ.9157.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου